در وسواس شستشو، فرد به طور مداوم و غیرقابل کنترل احساس نیاز به شستشو و تمیزی می‌کند. این وسواس می‌تواند شامل شستشوی مکرر دست‌ها، تمیز کردن مداوم محیط و دوش گرفتن‌های طولانی‌مدت باشد. افراد مبتلا به این اختلال از ترس نجاست و آلودگی، رفتارهای اجباری و تکراری انجام می‌دهند تا اضطراب‌شان کمتر شود. فکر می‌کنند اگر دست‌ها یا وسیلۀ خاصی را به تعداد دفعاتی که در ذهن دارند نشسته باشند، حتماً آلوده است و تمیز نیست. این رفتارها می‌توانند زمان‌بر باشند و زندگی فرد را مختل کند.
علائم شست و شو:
- اجتناب از لمس کردن اشیاء خاص: فرد از لمس کردن برخی چیزها خودداری می‌کند. زیرا می‌ترسد که آلوده باشند و این ترس منجر به رفتارهای اجتنابی می‌شود.
- مشکل در برداشتن اشیاء از روی زمین: افراد مبتلا به وسواس شستشو معمولاً از برداشتن اشیایی که روی زمین افتاده‌اند خودداری می‌کنند، زیرا فکر می‌کنند این اشیاء آلوده هستند.
- تمیز کردن مکرر و بیش از حد خانه: فرد خانه خود را مداوم و بیش از حد تمیز می‌کند تا مبادا آلوده باشد.
- شستشوی مکرر و بیش از حد دست‌ها: یکی از نشانه‌های شایع وسواس شستشو، شستن مکرر و بیش از حد دست‌هاست که ممکن است باعث آسیب‌های پوستی نیز شود.
- نگرانی بیش از حد درباره میکروب‌ها و بیماری‌ها: افراد مبتلا به وسواس شستشو مدام نگران وجود میکروب‌ها و انتقال بیماری هستند. این نگرانی‌ها منجر به رفتارهای وسواسی می‌شود.
- تعویض مکرر لباس: افراد مبتلا به وسواس شستشو ممکن است در طول روز بارها لباس‌شان را عوض کنند.
- حمام رفتن طولانی: افراد مبتلا به وسواس شستشو ممکن است ساعت ها در حمام باشند. به علت انجام تشریفات خاصی که دارند دوش گرفتن‌شان زمان‌بر و طولانی می‌شود.
- استفاده نکردن از توالت عمومی: فرد مبتلا به وسواس شستشو یا وسواس پاکیزگی از توالت عمومی نمی‌تواند استفاده کند چون فکر می‌کند که آلوده و کثیف است.
دلایل شست و شو:
دلایل ایجاد وسواس شستشو به طور قطعی مشخص نشده است اما ترکیبی از عوامل می‌تواند منجر به وسواس شستشو شود. برخی از دلایل ایجاد وسواس شستشو:
- عوامل ژنتیکی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که وسواس شستشو ممکن است در برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی باشد. اگر فردی از خانواده شما وسواس شستشو داشته باشد احتمال دارد که شما نیز مبتلا به این اختلال شوید.
- محیط و فرهنگ: برخی محیط‌ها و فرهنگ‌ها ممکن است به طور غیرمستقیم باعث ایجاد وسواس شستشو شود. مثلاً در فرهنگ هایی که به پاکی و بهداشت شخصی تاکید بسیاری دارند.
- شرایط زندگی: تغییرات بزرگ زندگی مانند مرگ عزیزان، ازدواج یا تولد فرزند می‌تواند یکی از عوامل موثر در شروع وسواس باشد.
- شخصیت: برخی ویژگی های شخصیتی مانند کمال‌گرایی می‌تواند فرد را مستعد وسواس کند.
